Farmakoterapia bezdechu u wcześniaczej subpopulacji neonatologicznej– możliwości terapeutyczne, implikacje farmakokinetyczne i wskazania do terapeutycznego monitorowania stężeniem leku we krwi

Bartłomiej Kot; Mateusz Moczulski; Agnieszka Czajkowska; Arkadiusz Kocur

doi:10.56782/pps.186

Data publikacji : 2024-05-08

Tom 22 Nr 2 (2024)

Farmakoterapia bezdechu u wcześniaczej subpopulacji neonatologicznej– możliwości terapeutyczne, implikacje farmakokinetyczne i wskazania do terapeutycznego monitorowania stężeniem leku we krwi

Bartłomiej Kot

Mateusz Moczulski

Agnieszka Czajkowska

Arkadiusz Kocur

DOI: https://doi.org/10.56782/pps.186

Abstrakt

Bezdech (ang. apnea of prematurity, AOP) jest stosunkowo często występującym problemem zdrowotnym u pacjentów neonatologicznych urodzonych przedwcześnie. Wiąże się z zatrzymaniem oddechu, co w sposób oczywisty jest niebezpieczne dla zdrowia i życia dziecka. Oprócz klasycznych metod niefarmakologicznych, stosuje się leczenie epizodów bezdechu za pomocą metyloksantyn i/lub doksapramu. Złotym standardem leczenia AOP jest cytrynian kofeiny, który charakteryzuje się korzystniejszym profilem bezpieczeństwa niż teofilina czy lek drugiego rzutu – doksapram. Pomimo oczywistych korzyści terapeutycznych, metyloksantyny charakteryzują się specyficzną farmakokinetyką u noworodków. W tej grupie farmakoterapia wymaga szczególnej indywidualizacji w odniesieniu do dawkowania leków m.in. ze względu na różnice na etapie metabolizmu i wydalania leków z organizmu. Celem poniższego mini-przeglądu literaturowego było scharakteryzowanie możliwości terapeutycznych AOP, jego leczenia metodami przyrządowymi jak i farmakologicznymi. Szczególną uwagę zwrócono na farmakokinetykę stosowanych leków jak i indywidualizację terapii w oparciu o terapię monitorowaną stężeniem leku we krwi. Poruszono temat toksycznych działań niepożądanych, jak również specyfikę interakcji metyloksantyn i doksapramu z innymi lekami. Dodatkowo, zwrócono uwagę na potrzebę wprowadzenia do rutynowej praktyki klinicznej możliwości monitorowania stężeń metyloksantyn (w szczególności cytrynianu kofeiny). Niestety, obecnie kontrolę leczenia farmakologicznego w kierunku bezdechu u wcześniaków prowadzi się w oparciu o metody przyrządowe i kliniczną obserwację chorego ściśle pod kontrolą doświadczonego lekarza specjalizującego się w neonatologii.

SŁOWA KLUCZOWE: cytrynian kofeiny, teofilina, doksapram, bezdech wcześniaczy

Słowa kluczowe:

cytrynian kofeiny, teofilina, doksapram, bezdech wcześniaczy

Inne teksty tego samego autora

Aleksandra Mikulska, Arkadiusz Kocur, Farmakoterapia wysokimi dawkami metotreksatu (HDMTX) w onkologii – jak należy prowadzić chemioterapię w oparciu o terapeutyczne monitorowanie stężeniem leku? , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 21 Nr 4 (2023)
Arkadiusz Kocur, Dorota Marszałek, Tomasz Pawiński, ZASTOSOWANIE METOD ANALITYCZNYCH W OZNACZANIU AKTYWNOŚCI DEHYDROGENAZY INOZYNOMONOFOSFORANOWEJ (IMPDH) PODCZAS TERAPII IMMUNOSUPRESYJNEJ , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 18 Nr 5 (2020)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kot, B., Moczulski, M., Czajkowska, A., & Kocur, A. (2024). Farmakoterapia bezdechu u wcześniaczej subpopulacji neonatologicznej– możliwości terapeutyczne, implikacje farmakokinetyczne i wskazania do terapeutycznego monitorowania stężeniem leku we krwi . Prospects in Pharmaceutical Sciences, 22(2), 30–38. https://doi.org/10.56782/pps.186

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Vachharajani, A.; Dawson, J. Respiratory disorders in the neonate. In Biochemical and Molecular Basis of Pediatric Disease;Academic Press: London, Great Britain, 2021, pp. 117-130.doi.org/10.1016/B978-0-12-817962-8.00004-4 DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-817962-8.00004-4

Szczapa, J.; Szczapa T. Choroby układu oddechowego. In Podstawy neonatologii; Wydawnictwo Lekarskie PZWL: Warszawa, Poland, 2008, pp. 165-167.

Martin, R.J.; Abu-Shaweesh, J.M.; Baird, T.M. Apnoea of prematurity. Paediatr Respir Rev. 2004,5, Suppl A:S377-382. doi: 10.1016/s1526-0542(04)90067-x. DOI: https://doi.org/10.1016/S1526-0542(04)90067-X

Zhao, J.; Gonzalez, F.; Mu, D. Apnea of prematurity: from cause to treatment. Eur J Pediatr. 2011,170(9),1097-1105. doi: 10.1007/s00431-011-1409-6 DOI: https://doi.org/10.1007/s00431-011-1409-6

Martin, R.J.; Fanaroff, A.A. Neonatal apnea, bradycardia, or desaturation: does it matter? J Pediatr. 1998,132(5), 758-759. doi: 10.1016/s0022-3476(98)70297-5. DOI: https://doi.org/10.1016/S0022-3476(98)70297-5

Poets, C.F. Apnea of prematurity: What can observational studies tell us about pathophysiology? Sleep Med. 2010, 11(7), 701-707. doi: 10.1016/j.sleep.2009.11.016. DOI: https://doi.org/10.1016/j.sleep.2009.11.016

Jones, R.A.; Lukeman, D. Apnoea of immaturity. Mortality and handicap. Arch Dis Child. 1982, 57(10), 766-768. doi: 10.1136/adc.57.10.766. DOI: https://doi.org/10.1136/adc.57.10.766

Janvier, A.; Khairy, M.; Kokkotis, A.; Cormier, C.; Messmer, D.; Barrington, K.J. Apnea is associated with neurodevelopmental impairment in very low birth weight infants. J Perinatol. 2004, 24(12), 763-768. doi: 10.1038/sj.jp.7211182. DOI: https://doi.org/10.1038/sj.jp.7211182

Di Fiore, J.M.; Kaffashi, F.; Loparo, K.; Sattar, A.; Schluchter, M.; Foglyano, R.; Martin, R.J., Wilson, C.G. The relationship between patterns of intermittent hypoxia and retinopathy of prematurity in preterm infants. Pediatr Res. 2012, 72(6), 606-612. doi: 10.1038/pr.2012.132. DOI: https://doi.org/10.1038/pr.2012.132

Williamson, M.; Poorun, R.; Hartley, C. Apnoea of Prematurity and Neurodevelopmental Outcomes: Current Understanding and Future Prospects for Research. Front Pediatr. 2021,25(9),755-677. doi: 10.3389/fped.2021.755677. DOI: https://doi.org/10.3389/fped.2021.755677

Pergolizzi, J.; Kraus, A.; Magnusson, P.; Breve, F.; Mitchell, K.; Raffa, R.; LeQuang, J.A.K.; Varrassi, G. Treating Apnea of Prematurity. Cureus. 2022, 14(1),217-283. doi: 10.7759/cureus.21783 DOI: https://doi.org/10.7759/cureus.21783

Abu-Shaweesh, J.M., Martin, R.J. Neonatal apnea: what's new? Pediatr Pulmonol. 2008, 43(10), 937-944. doi: 10.1002/ppul.20832. DOI: https://doi.org/10.1002/ppul.20832

Bober, K.; Swietliński, J.; Musialik-Swietlińska, E.; Łaniewski-Wołłk, P.; Rawicz, M. Zasady uwalniania noworodków z wentylacji neinwazyjnej [Weaning newborns from noninvasive ventilation. Med Wieku Rozwoj. 2008,12,865-868. Polish.

Moretti, C.; Gizzi, C.; Papoff, P.; Lampariello, S.; Capoferri, M.; Calcagnini, G.; Bucci, G. Comparing the effects of nasal synchronized intermittent positive pressure ventilation (nSIPPV) and nasal continuous positive airway pressure (nCPAP) after extubation in very low birth weight infants. Early Hum Dev. 1999,56(2-3),167-177. doi: 10.1016/s0378-3782(99)00046-8. DOI: https://doi.org/10.1016/S0378-3782(99)00046-8

Aldana-Aguirre, J.C.; Pinto, M.; Featherstone, R.M.; Kumar, M. Less invasive surfactant administration versus intubation for surfactant delivery in preterm infants with respiratory distress syndrome: a systematic review and meta-analysis. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2017, 102(1), 17-23. doi: 10.1136/archdischild-2015-310299. DOI: https://doi.org/10.1136/archdischild-2015-310299

Smith, V.C.; Kelty-Stephen, D.; Qureshi Ahmad, M.; Mao, W.; Cakert, K; Osborne, J; Paydarfar, D. Stochastic Resonance Effects on Apnea, Bradycardia, and Oxygenation: A Randomized Controlled Trial. Pediatrics. 2015,136(6),1561-1568. doi: 10.1542/peds.2015-1334. DOI: https://doi.org/10.1542/peds.2015-1334

Smit, J.P.; Hagen, E.J. Polymorphism in Caffeine Citric Acid Cocrystals. J Chem Crystallogr. 2015, 45, 128–133. https://doi.org/10.1007/s10870-015-0573-3 DOI: https://doi.org/10.1007/s10870-015-0573-3

National Center for Biotechnology Information. "PubChem Compound Summary for CID 6241, Caffeine Citrate" PubChem, https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Caffeine-Citrate. Accessed 23 December, 2023.

National Center for Biotechnology Information. "PubChem Compound Summary for CID 2153, Theophylline" PubChem, https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Theophylline. Accessed 24 December, 2023.

Armanian, A.M.; Badiee, Z.; Afghari, R.; Salehimehr, N.; Hassanzade, A.; Sheikhzadeh, S.; Sharif Tehrani, M.; Rezvan, G. Prophylactic aminophylline for prevention of apnea at higher-risk preterm neonates. Iran Red Crescent Med J. 2014,16(8), 125-159. doi: 10.5812/ircmj.12559. DOI: https://doi.org/10.5812/ircmj.12559

National Center for Biotechnology Information. "PubChem Compound Summary for CID 3156, Doxapram" PubChem, https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Doxapram. Accessed 24 December, 2023.

Katzung, B.G., Masters, S.B., Trevor, A.J. Drugs with important actions on smooth muscle. In Basic and Clinical Pharmacology, 12th Edition; The McGraw-Hill Companies: London, Great Britain 2012; 344-346.

Aranda, J.V.; Beharry, K.D. Pharmacokinetics, pharmacodynamics and metabolism of caffeine in newborns. Semin Fetal Neonatal Med. 2020, 25(6), 1011-10083. doi: 10.1016/j.siny.2020.101183. DOI: https://doi.org/10.1016/j.siny.2020.101183

Mutschler, E. Farmakologia szczegółowa. In Farmakologia i Toksykologia, MedPharm:Wrocław, Polska, 2010; 195-196 and651-652.

Bruschettini, M.; Brattström, P.; Russo, C.; Onland, W.; Davis, P.G.; Soll, R. Caffeine dosing regimens in preterm infants with or at risk for apnea of prematurity. Cochrane Database Syst Rev. 2023, 4(4), 138-173. doi: 10.1002/14651858.CD013873.pub2. DOI: https://doi.org/10.1002/14651858.CD013873.pub2

Hascoet, J.M.; Hamon, I.; Boutroy, M.J. Risks and benefits of therapies for apnoea in premature infants. Drug Saf. 2000, 23(5), 363-79. doi: 10.2165/00002018-200023050-00002. DOI: https://doi.org/10.2165/00002018-200023050-00002

Yost, C.S. A new look at the respiratory stimulant doxapram. CNS Drug Rev. 2006, 12(3-4), 236-249. doi: 10.1111/j.1527-3458.2006.00236.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1527-3458.2006.00236.x

Cunningham, K.P.; MacIntyre, D.E.; Mathie, A.; Veale, E.L. Effects of the ventilatory stimulant, doxapram on human TASK-3 (KCNK9, K2P9.1) channels and TASK-1 (KCNK3, K2P3.1) channels. Acta Physiol (Oxf). 2020,228(2), 133-161. doi: 10.1111/apha.13361. DOI: https://doi.org/10.1111/apha.13361

Greze, E.; Benard, M.; Hamon, I.; Casper, C.; Haddad, F.E.; Boutroy, M.J.; Hascoët, J.M. Doxapram Dosing for Apnea of Prematurity Based on Postmenstrual Age and Gender: A Randomized Controlled Trial. Paediatr Drugs. 2016,18(6), 443-449. doi: 10.1007/s40272-016-0192-2. DOI: https://doi.org/10.1007/s40272-016-0192-2

Barbé, F.; Hansen, C.; Badonnel, Y.; Legagneur, H.; Vert, P.; Boutroy, M.J. Severe side effects and drug plasma concentrations in preterm infants treated with doxapram. Ther Drug Monit. 1999,21(5), 547-552. doi: 10.1097/00007691-199910000-00011 DOI: https://doi.org/10.1097/00007691-199910000-00011

Charakterystyka Produktu Leczniczego Peyona, https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2016/20160224134299/anx_134299_pl.pdf. Accessed 16 February, 2024.

Aranda, J.V.; Turmen, T.; Sasyniuk, B.I. Pharmacokinetics of diuretics and methylxanthines in the neonate. Eur J Clin Pharmacol. 1980,18(1), 55-63. doi: 10.1007/BF00561479. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00561479

Adamska-Dyniewska, H. Teofilina In Terapia monitorowana Wydawnictwo TTM:Łódź, Polska 1994, 68-79

Flint, R.B.; Simons, S.H.P.; Andriessen, P.; Liem, K.D.; Degraeuwe, P.L.J.; Reiss, I.K.M.; Ter Heine, R.; Engbers, A.G.J.; Koch, B.C.P.; Groot, R.; Burger, D.M.; Knibbe, C.A.J.; Völler, S. DINO Research Group. The bioavailability and maturing clearance of doxapram in preterm infants. Pediatr Res. 2021, 89(5), 1268-1277. doi: 10.1038/s41390-020-1037-9. DOI: https://doi.org/10.1038/s41390-020-1037-9

Lopez-Sanchez, R.D.C.; Lara-Diaz, V.J.; Aranda-Gutierrez, A.; Martinez-Cardona, J.A.; Hernandez, J.A. HPLC Method for Quantification of Caffeine and Its Three Major Metabolites in Human Plasma Using Fetal Bovine Serum Matrix to Evaluate Prenatal Drug Exposure. J Anal Methods Chem. 2018, 208, 50-59. doi: 10.1155/2018/2085059. DOI: https://doi.org/10.1155/2018/2085059

Routledge, P.A.; Hutchings, A. Therapeutic drug monitoring. TDM. 2013, 945-962. DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-08-097037-0.00076-2

Long, J.Y.; Hu, Y.H.; Xia, Y.; Du, F.F.; Dai, H.R.; Tian, M.; Xu, J.; Cheng, R.; Ding, X.S.; Guo, H.L.; Chen, F. Therapeutic drug monitoring of caffeine and its primary metabolites in plasma using LC-ESI-MS/MS for apnea of prematurity treatment: Evaluation of ultrapure water as a surrogate matrix. Biomed Chromatogr. 2022, 36(11),54-62. doi: 10.1002/bmc.5462. DOI: https://doi.org/10.1002/bmc.5462

Pesce, A.J.; Rashkin, M.; Kotagal, U. Standards of laboratory practice: theophylline and caffeine monitoring. National Academy of Clinical Biochemistry. Clin Chem. 1998, 44(5), 1124-1128.

Juárez-Olguín, H. Therapeutic monitoring of theophylline in newborns with apnea.P&T.2004, 29, 322-324.

Bartłomiej Kot

bartekkot2001@wp.pl

Afiliacja:

Students Scientific Association ‘’DRUG’’, Department of Drug Chemistry, Pharmaceutical and Biomedical Analysis, Faculty of Pharmacy, Medical University of Warsaw, 02-091 Warsaw, Poland. Poland

Mateusz Moczulski

mmoczulski8@gmail.com

Afiliacja:

Agnieszka Czajkowska

a.czajkowska@ipczd.pl

Afiliacja:

Therapeutic Drug Monitoring, Clinical Pharmacokinetics and Toxicology Laboratory Unit, Department of Clinical Biochemistry, The Children’s Memorial Health Institute, 04-730 Warsaw, Poland Poland

Arkadiusz Kocur

arkadiusz.kocur@wum.edu.pl

Afiliacja:

Department of Drug Chemistry, Pharmaceutical and Biomedical Analysis, Faculty of Pharmacy, Medical University of Warsaw, 02-091 Warsaw, Poland. Poland