ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA BISFENOLEM A

Dominika Łaszczyca; Katarzyna Paradowska; Katerina Makarova

doi:10.56782/pps.106

Data publikacji : 2015-08-21

Tom 13 Nr 1 (2015)

ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA BISFENOLEM A

Dominika Łaszczyca

Katarzyna Paradowska

Katerina Makarova

DOI: https://doi.org/10.56782/pps.106

Abstrakt

W związku z szybkim rozwojem technologii wytwarzania plastikowych opakowań artykułów spożywczych, a także artykułów chemii gospodarczej i kosmetycznej, rośnie zainteresowanie związkami używanymi lub powstającymi w trakcie produkcji tych opakowań. Do związków tych zalicza się bisfenol A (BPA), który wykorzystywany jest przy utwardzaniu tworzyw sztucznych. Wiele badań wskazuje na jego szkodliwy wpływ, zarówno na organizm ludzki, jak i zwierzęcy. Toksyczne oddziaływanie związane jest głównie z właściwościami ksenoestrogennymi, mającymi wpływ na pracę układu endokrynnego. Bisfenol A łatwo przenika do żywności, napojów czy kosmetyków w podwyższonej temperaturze lub w wyniku uszkodzenia opakowania produktu. Należy zwrócić uwagę, że ryzyko narażenia na toksyczny wpływ BPA dotyczy szczególnie kobiet w ciąży, ponieważ bisfenol A ma zdolność migracji z organizmu matki do płodu, co może prowadzić do ujawnienia wad wrodzonych i niedoboru odporności u dzieci. U osób dorosłych główne objawy długiej ekspozycji na ten czynnik to zaburzenia wydzielania hormonów płciowych, prowadzące do bezpłodności, chorób nowotworowych, tj. raka piersi, jajnika i prostaty, a także ryzyka rozwoju endometriozy.

Słowa kluczowe:

bisfenol A, BPA, ksenoestrogeny, układ hormonalny

Inne teksty tego samego autora

Joanna J. Sajkowska, Katarzyna Paradowska, WIELOKIERUNKOWE DZIAŁANIE WITAMINY D , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 12 Nr 1 (2014)
Patrycja Słomczyńska, Jakub Młoźniak, Katarzyna Paradowska, LEKI PRZECIWHISTAMINOWE W TERAPII ALERGII I BEZSENNOŚCI , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 22 Nr 4 (2024)

Podobne artykuły

Michał Gackowski, Katarzyna Połomska, Natalia Szczucka, Mateusz Wylaź, System cyfrowy jako narzędzie poprawy koordynacji opieki zdrowotnej - badanie perspektywiczne , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 22 Nr 2 (2024)
Agnieszka Sienicka, Krzysztof Kubasik, Agata Pisula, The Glucagon-Like Peptide-1 Analogues therapy in the non-diabetic patients , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 21 Nr 1 (2023)
Kinga Kocur, Katarzyna Camlet, Anna Ziobro, Mateusz Ziomek, Wojciech Kaźmierski, Paulina Lis, Jakub Jurek, Anna Lis, Renaissance of Ketamine , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 22 Nr 3 (2024)
Mateusz Sobczyk, Daria Żuraw, Paulina Oleksa, Kacper Jasiński, Mikołaj Porzak, Michał Dacka, SGLT2 inhibitors and their possible use in prevention and treatment of neurological diseases , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 22 Nr 1 (2024)
Aleksandra Białczyk, Gabriela Leśniak, Filip Nadolny, Justyna Mrowiec, Antoni Otałęga, Odkrywanie horyzontów cyfrowego zdrowia: przegląd innowacji w dziedzinie e-zdrowia w Polsce, Hiszpanii, Rumunii i Estonii. , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 22 Nr 1 (2024)
Weronika Tomiak, Robert Kupis, Janina Kowalik, Krystian Skrobisz, English , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 22 Nr 2 (2024)
Karolina Księżarczyk, Bartłomiej Sankowski, WYBRANE ASPEKTY ŻYWIENIA POZAJELITOWEGO , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 15 Nr 4 (2017)
Aleksandra Ziółkowska, Szymon Wojtaszek, Bogdan Fels, Unraveling the weight of emotions: a comprehensive review of the interplay between depression and obesity , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 22 Nr 4 (2024)
Mateusz Kawka, Maciej Pilarek, Katarzyna Sykłowska-Baranek, Agnieszka Pietrosiuk, EKSTRAKCJA IN SITU ROŚLINNYCH METABOLITÓW WTÓRNYCH , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 15 Nr 7 (2017)
Kacper Jasiński, Paulina Oleksa, Daria Żuraw, Mateusz Sobczyk, Mikołaj Porzak, Alicja Sodolska, Bartosz Pawłowski, THE EFFECTIVENESS OF THE IMMUNE-BOOSTING PREPARATIONS IN PREVENTION AND TREATMENT OF RESPIRATORY INFECTIONS , Prospects in Pharmaceutical Sciences: Tom 22 Nr 3 (2024)

1 2 3 > >>

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Łaszczyca, D., Paradowska, K., & Makarova, K. (2015). ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA BISFENOLEM A. Prospects in Pharmaceutical Sciences, 13(1), 1–5. https://doi.org/10.56782/pps.106

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Cooper-Roth, T. The Effects of Bisphenol A on Embryonic Development. Embryo Project Encyclopedia. 2010-09-07. ISSN: 1940-5030 http://embryo.asu.edu/handle/10776/2068.

Staples C., P. B. Dome, G. M. Klecka, S. T. Oblock and L. R. Harris. A review of the environmental fate, effects, and exposures of bisphenol A. Chemosphere. 1998, 36 (10), 2149-2173. DOI: https://doi.org/10.1016/S0045-6535(97)10133-3

Brunelle D.J. and T.G. Shannon.Preparation and polymerization of bisphenol A cyclic oligomeric carbonates. Macromolecules, 1991, 24(11), 3035-3044. DOI: https://doi.org/10.1021/ma00011a002

Mendum T., E. Stoler, H. VanBenschoten and J. C. Warner. Concentration of bisphenol A in thermal paper. Green Chemistry Letters and Reviews. 2011, 4(1), 81-86. DOI: https://doi.org/10.1080/17518253.2010.502908

Huang Y. Q., C. K. C. Wong, J. S. Zheng, H. Bouwman, R. Barra, B. Wahlström, L. Neretin and M. H. Wong. Bisphenol A (BPA) in China: a review of sources, environmental levels, and potential human health impacts. Environment international. 2012,42, 91-99. DOI: https://doi.org/10.1016/j.envint.2011.04.010

Calafat, A. M., X. Ye, L. Wong, J. A. Reidy and L. L. Needham. Exposure of the US population to Bisphenol A and 4-tertiary-Octylphenol: 2003-2004. Environmental health perspectives. 2008, 39-44. DOI: https://doi.org/10.1289/ehp.10753

Fromme, H., T. Küchler, T. Otto, K. Pilz, J. Müller and A. Wenzel. Occurrence of phthalates and bisphenol A and F in the environment. Water Research. 2002, 36(6), 1429-1438. DOI: https://doi.org/10.1016/S0043-1354(01)00367-0

Dhaini, H.R. and R.M. Nassif.Exposure assessment of endocrine disruptors in bottled drinking water of Lebanon. Environmental monitoring and assessment. 2014, 1-8. DOI: https://doi.org/10.1007/s10661-014-3810-x

Schecter A., N. Malik, D. Haffner, S. Smith, T.R. Harris, O. Paepke and L. Birnbaum.Bisphenol A (BPA) in US Food. Environmental science and technology. 2010, 44(24), 9425-9430. DOI: https://doi.org/10.1021/es102785d

Calafat A. M., Z. Kuklenyik, J. A. Reidy, S. P. Caudill, J. Ekong and L. L. Needham. Urinary concentrations of bisphenol A and 4-nonylphenol in a human reference population. Environmental health perspectives. 2005, 391-395. DOI: https://doi.org/10.1289/ehp.7534

Sonnenschein C. and A.M. Soto. An updated review of environmental estrogen and androgen mimics and antagonists. The Journal of steroid biochemistry and molecular biology. 1998, 65(1), 143-150. DOI: https://doi.org/10.1016/S0960-0760(98)00027-2

Singleton, D.W. and S.A. Khan. Xenoestrogen exposure and mechanisms of endocrine disruption. Front Biosci. 2003, 8, 110-118. DOI: https://doi.org/10.2741/1010

Van Leeuwen J. A., D. Waltner-Toews, T. Abernathy, B. Smit, and M. Shoukri. Associations between stomach cancer incidence and drinking water contamination with atrazine and nitrate in Ontario (Canada) agroecosystems, 1987-1991. International Journal of Epidemiology. 1999, 28(5), 836-840. DOI: https://doi.org/10.1093/ije/28.5.836

Hayes T., K. Haston, M. Tsui, A. Hoang, C. Haeffele and A. Vonk. Atrazine-induced hermaphroditism at 0.1 ppb in American leopard frogs (Rana pipiens): laboratory and field evidence. Environmental Health Perspectives. 2003, 111(4), 568. DOI: https://doi.org/10.1289/ehp.5932

Rajendran R.B. and A. Subramanian. Pesticide Residues in Water From River Kaveri, South India. Chemistry and Ecology. 1997, 13(4), 223-236. DOI: https://doi.org/10.1080/02757549708035529

Wozniak A.L., N.N. Bulayeva and C.S. Watson. Xenoestrogens at picomolar to nanomolar concentrations trigger membrane estrogen receptor-α-mediated Ca2+ fluxes and prolactin release in GH3/B6 pituitary tumor cells. Environmental health perspectives. 2005, 431-439. DOI: https://doi.org/10.1289/ehp.7505

Dodds E. and W. Lawson.Synthetic estrogenic agents without the phenanthrene nucleus.Nature. 1936, 137 (3476), 996. DOI: https://doi.org/10.1038/137996a0

Vom Saal F. S., B. G. Timms, M. M. Montano, P. Palanza, K. A. Thayer, S. C. Nagel, M. D. Dhar, V. K. Ganjam, S. Parmigiani and W. V. Welshons. Prostate enlargement in mice due to fetal exposure to low doses of estradiol or diethylstilbestrol and opposite effects at high doses. Proceedings of the National Academy of Sciences. 1997, 94(5), 2056-2061. DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.94.5.2056

Markey C. M., P. R. Wadia, B. S. Rubin, C. Sonnenschein and A. M. Soto. Long-term effects of fetal exposure to low doses of the xenoestrogen bisphenol-A in the female mouse genital tract. Biology of reproduction. 2005, 72(6), 1344-1351. DOI: https://doi.org/10.1095/biolreprod.104.036301

Sekizawa, J. Low-dose effects of bisphenol A: a serious threat to human health? The Journal of toxicological sciences. 2008, 33(4), 389-403. DOI: https://doi.org/10.2131/jts.33.389

O'Connor J.C. and R.E. Chapin. Critical evaluation of observed adverse effects of endocrine active substances on reproduction and development, the immune system, and the nervous system. Pure and applied chemistry. 2003, 75(11-12), 2099-2123. DOI: https://doi.org/10.1351/pac200375112099

Trasande L., T.M. Attina and J. Blustein. Association between urinary bisphenol A concentration and obesity prevalence in children and adolescents. Jama. 2012, 308(11), 1113-1121. DOI: https://doi.org/10.1001/2012.jama.11461

Babu S., S. Uppu, M.O. Claville and R.M. Uppu. Prooxidant actions of bisphenol A (BPA) phenoxyl radicals: implications to BPA-related oxidative stress and toxicity. Toxicology mechanisms and methods. 2013, 23(4), 273-280. DOI: https://doi.org/10.3109/15376516.2012.753969

Hiroi T., K. Okada, S. Imaoka, M. Osada and Y. Funae. Bisphenol A binds to protein disulfide isomerase and inhibits its enzymatic and hormone-binding activities. Endocrinology. 2006, 147(6), 2773-2780. DOI: https://doi.org/10.1210/en.2005-1235

Howdeshell K.L. and F.S. vom Saal.Developmental exposure to bisphenol A: interaction with endogenous estradiol during pregnancy in mice. American Zoologist. 2000, 40(3), 429-437. DOI: https://doi.org/10.1093/icb/40.3.429

Li D., Z. Zhou, D. Qing, Y. He, T. Wu, M. Miao, J. Wang, X. Weng,J.R. Ferber,L.J. Herrinton,Q. Zhu,E. Gao,H. Checkowayand W. Yuan. Occupational exposure to bisphenol-A (BPA) and the risk of self-reported male sexual dysfunction. Human reproduction. 2009, 381. DOI: https://doi.org/10.1097/01.ede.0000362262.95436.30

Li D. K., Z. Zhou, M. Miao, Y. He, D. Qing, T. Wu, J. Wang, X. Weng, J. Ferber, L. J. Herrinton, Q. Zhu, E. Gaoand W. Yuan. Relationship Between Urine Bisphenol A Level and Declining Male Sexual Function. Journal of andrology. 2010, 31(5), 500-506. DOI: https://doi.org/10.2164/jandrol.110.010413

Wetherill, Y. B., C. E. Petre, K. R. Monk, A. Puga and K. E. KnudsenThe Xenoestrogen Bisphenol A Induces Inappropriate Androgen Receptor Activation and Mitogenesis in Prostatic Adenocarcinoma Cells. Molecular cancer therapeutics. 2002, 1(7), 515-524.

Keri R. A., S. Ho, P. A. Hunt, K. E. Knudsen, A. M. Soto and G. S. Prins. An evaluation of evidence for the carcinogenic activity of bisphenol A. Reproductive Toxicology. 2007, 24(2), 240-252. DOI: https://doi.org/10.1016/j.reprotox.2007.06.008

Rutkowska A. and D. Rachon. Bisphenol A (BPA) and its potential role in the pathogenesis of the polycystic ovary syndrome (PCOS). Gynecological Endocrinology. 2014, 30(4), 260-265. DOI: https://doi.org/10.3109/09513590.2013.871517

Elobeid M.A. and D.B. Allison. Putative environmental-endocrine disruptors and obesity: a review. Current opinion in endocrinology, diabetes, and obesity. 2008, 15(5), 403. DOI: https://doi.org/10.1097/MED.0b013e32830ce95c

Richter C. A., L. S. Birnbaum, F. Farabollini, R. R. Newbold, B. S. Rubin, C. E. Talsness, J. G. Vandenbergh, D. R. Walser-Kuntz and F. S. vom Saal. In vivoeffects of bisphenol A in laboratory rodent studies. Reproductive toxicology. 2007, 24(2), 199-224. DOI: https://doi.org/10.1016/j.reprotox.2007.06.004

Soto, A. M., C. Sonnenschein, K. L. Chung, M. F. Fernandez, N. Olea and F. O. Serrano. The E-SCREEN assay as a tool to identify estrogens: an update on estrogenic environmental pollutants. Environmental health perspectives. 1995, 103(7), 113. DOI: https://doi.org/10.1289/ehp.95103s7113

Gibson R.L.Toxic Baby Bottles. Environment California Research and Policy Center. http://www. environmentcalifornia. org/reports/environmental-health/environmental-health-reports/toxic-baby-bottles. 2007.

Salachan P.V., D.N.C. Teja and A.P. Rajan.How safe are our babies? An insight on effect of bisphenol A (BPA) on development. Journal of Drug Delivery and Therapeutics. 2014, 4(1), 92-96. DOI: https://doi.org/10.22270/jddt.v4i1.723

Cooper J.E., E .L. Kendig, and S. M. Belcher.Assessment of bisphenol A released from reusable plastic, aluminium and stainless steel water bottles. Chemosphere. 2011, 85(6), 943-947. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2011.06.060

Howdeshell K. L., P. H. Peterman, B. M. Judy, J. A. Taylor, C. E. Orazio, R. L. Ruhlen, F. S. VomSaal, and W. V. Welshons.Bisphenol A is released from used polycarbonate animal cages into water at room temperature. Environmental Health Perspectives, 2003. 111(9): 1180. DOI: https://doi.org/10.1289/ehp.5993

AliprandiniP., F. B. Ferreira, L. S. Bertol and W. KindleinJúnior.Comparison of design, materials selection and characterization of pacifiers produced in Brazil.The Australasian medical journal. 2011, 4(2), 76. DOI: https://doi.org/10.4066/AMJ.2011.529

Dyrektywa Komisji 2011/8/UE z dnia 28 stycznia 2011 r w odniesieniu do ograniczenia stosowania bisfenolu A w butelkach z tworzyw sztucznych do karmienia niemowląt

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 10/2011z dnia 14 stycznia 2011 r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

Opinia panelu naukowego ds. dodatków do żywności, środków aromatyzujących, substancji pomocniczych w przetwórstwiei materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, wydanana wniosek Komisji, dotycząca 2,2-BIS(4-HYDROKSYFENYLO) PROPANU (bisfenolu A) pytanie nrEFSA-Q-2005-100, przyjęta dnia 29 listopada 2006 r., The EFSA Journal (2006) 428, 1.

Sajiki J., K. Takahashi and J. Yonekubo.Sensitive method for the determination of bisphenol-A in serum using two systems of high-performance liquid chromatography. Journal of Chromatography B: Biomedical Sciences and Applications. 1999,736(1), 255-261. DOI: https://doi.org/10.1016/S0378-4347(99)00471-5

Ballesteros-Gómez A., S. Rubio and D. Pérez-Bendito. Analytical methods for the determination of bisphenol A in food. Journal of Chromatography A. 2009, 1216(3), 449-469. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chroma.2008.06.037

Vandenberg L. N., R. Hauser, M. Marcus, N. Olea and W. V. Welshons. Human exposure to bisphenol A (BPA). Reproductive Toxicology. 2007, 24(2), 139-177. DOI: https://doi.org/10.1016/j.reprotox.2007.07.010

Fukata H., H.Miyagawa, N. Yamazaki and C. Mori.Comparison of ELISA-and LC-MS-based methodologies for the exposure assessment of bisphenol A. Toxicology mechanisms and methods. 2006, 16(8), 427-430. DOI: https://doi.org/10.1080/15376520600697404

Sun Y., M.Irie, N.Kishikawa, M. Wada, N. Kuroda and K.Nakashim. Determination of bisphenol A in human breast milk by HPLC with column switching and ﬂuorescence detection. Biomedical Chromatography. 2004, 18(8), 501-507. DOI: https://doi.org/10.1002/bmc.345

Katsumata H, S.Kawabe, S.Kaneco, T. Suzuki and K.Ohta. Degradation of bisphenol A in water by the photo-Fenton reaction. Journal of Photochemistry and Photobiology A: Chemistry. 2004, 162(2–3), 297-305. DOI: https://doi.org/10.1016/S1010-6030(03)00374-5

Yang X., P.Tian, C. Zhang, Y. Deng, J. Xu, J. Gong and Y. Han. Au/carbon as Fenton-like catalysts for the oxidative degradation of bisphenol A. Applied Catalysis B: Environmental. 2013, 134, 145-152. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apcatb.2013.01.008

Torres R. A., F. Abdelmalek, E. Combet, C. Pétrier and C. Pulgarin.A comparative study of ultrasonic cavitation and Fenton's reagent for bisphenol A degradation in deionised and natural waters. Journal of hazardous materials. 2007, 146(3), 546-551. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2007.04.056

Dominika Łaszczyca

Afiliacja:

Zakład Chemii Fizycznej, Wydział Farmaceutyczny z Oddz. Medycyny Laboratoryjnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Poland

Katarzyna Paradowska

Afiliacja:

Zakład Chemii Fizycznej, Wydział Farmaceutyczny z Oddz. Medycyny Laboratoryjnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Poland

Katerina Makarova

Afiliacja:

Zakład Chemii Fizycznej, Wydział Farmaceutyczny z Oddz. Medycyny Laboratoryjnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny Poland